Önceki bölümde ufaktan bir giriş yaparak istatistiksel kavramlara değinmiştim. Bugün yazımda da aynı şekilde tanımlamalar ve onların ne anlamlara geldiklerinden bahsederek başlayacağım. Herkesin bildiği gibi veri bilimi mesleği bir kodlama işi değildir. Aslında arka planı yoğun bir matematik ve istatistik bilgisine dayanmaktadır. Tanımlara ufaktan başlamak istiyorum.
Örneklem Uzayı : Bir deneyin örneklem uzayı, o deneyin olası bütün çıktılarını (sonuçlarını) içeren kümedir. S ya da ohm ile gösterilir. Örneğin bir öğrenci, eğer test 10 soruluk bir test ise ve çıktı için doğru cevaplanan soru sayısı dersek, S= {1,2,3,…,10} şeklinde olacaktır.
Rastgele Değişken :
1-Bir deneye ait örneklem uzayındaki her bir çıktıya bir sayı ilişkilendiren kuraldır(fonksiyondur).
2-Bir deneyin olası her bir sonucunu reel sayılara götüren bir fonksiyondur.
Örnek: Deney: İstatistik bölümünde bir öğrencinin seçilmesi ve göz renginin belirlenmesi. Çıktı: Göz rengi, örneklem uzayı: S={Kahverengi,ela,mavi,yeşil}
Bu örneklem uzayı için X rastgele değişkenini aşağıdaki gibi tanımlayabiliriz.
X=1 için kahverengi, X=2 için ela, X=3 için yeşil ve X=4 için mavi
Kesikli Rastgele Değişken : Eğer bir küme sonlu sayıda elemana sahipse ya da sayılabilir sonsuz sayıda elemana sahipse, o küme kesikli kümedir. Eğer rastgele değişkenin olası değerleri kesikli küme oluşturuyorsa, kesikli rastgele değişkendir.
Örnekler:
-Bir salı günü İzmir’de A filmine giden kişi sayısı (sonlu sayıda elemana sahip)
-Bir öğrencinin İstatistik 101 dersinden AA getirene kadar o dersi kaç defa alacağı (sayılabilir sonsuz sayıda elemana sahip)
Sürekli Rastgele Değişken : Eğer bir küme sayılamaz sonsuzlukta elemana sahipse o küme sürekli kümedir. Eğer rastgele değişkenin olası değerleri sürekli küme oluşturuyorsa, sürekli rastgele değişkendir.
Örnekler:
-1 litrelik bir şişeye doldurulan süt miktarı
-Yenidoğan bir bebeğin ağırlığı
-Sınıfın sıcaklığı
İstatistiksel Veri : İstatistiksel veri, istatistiksel araştırmaların ham maddesidir. Ölçümler yapılıp gözlemler kaydedildiğinde, veri oluşmuş olur.
Veri örnekleri: Hayvanların ağırlığı, insanların kişisel özellikleri, deprem şiddeti, sorulan soruya verilen ‘evet’ ya da ‘hayır’ cevapları, insanların medeni hali (evli, bekar, boşanmış)